Արձանագրություն 18.04.2013 - 14 Мая 2013

Ø Եվրոպական չափանիշերին համապատասխան տեղական ինքնակառավարման, ներառյալ` համայնքային ծառայությունների ինստիտուտների ամրապնդումը

Ø Վարչական կառույցների և ընթացակարգերի ամրապնդմամբ բնապահպանական խնդիրների ռազմավարական պլանավորումը և շահագրգիռ մարմինների գործունեության համակարգման ապահովումը

Ø Գործարար միջավայրի բարելավումը, մասնավորապես ՓՄՁ զարգացումը

Ø Գյուղատնտեսության ոլորտում բարեփոխումների գործադրման արդյունավետությունն առևտուրն ավելացնելու համար:

Կլոր սեղանն անցկացվեց «Հանրային ցանցը» համակարգող «Արազա» ԲՀԿ-ի կողմից` ԱՄՆ Դեսպանատան աջակցությամբ իրականացվող «Բարձրացնել ՔՀԿ-ների մասնակցությունը եւ ազդեցությունը ժողովրդավարական որոշումների կայացման գործընթացներին, որպեսզի երաշխավորեն արդար, սոցիալական եւ տնտեսական զարգացումը Հայաստանում» ծրագրի շրջանակներում: Քննարկման համար հրավիրված էին և իրենց մասնակցությունն էին հաստատել ՀՀ Տարածքային կառավարման, Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի, Էկոնոմիկայի նախարարությունների համապատասխան վարչությունների և գերատեսչու-թյունների 3-4 ներկայացուցիչ, ԱԺ համապատասխան մշտական հանձնաժողովների ու խմբակցությունների պատգամավորներ ու փորձագետներ, Երևանի քաղաքապետարանը, լրատվամիջոցներ և Հանրային ցանցի համապատասխան հանձնախմբերի անդամ կազմակերպություններ:

Քննարկմանը մասնակցեց 72 մարդ, որոնցից 32-ը` «Հանրային ցանցի» անդամ, 5-ը` միջազգային կազմակերպության, Արագածոտնի, Արարատի մարզպետարանների և Երևանի համատիրություների` 9, լրատվամիջոցների` 4, պետական կառույցների` 14 ներկայացուցիչ և 8 ուսանող:

Ծանոթանալ ԵՄ-Հայաստան ԵՀՔ 2007-2010թթ. գործողությունների պլանի շրջանակում իրականացված բարեփոխումների արդյունքներին

1. Ծանոթանալ ԵՄ-Հայաստան ԵՀՔ 2011-2013թ. գործողությունների պլանի ընթացքին և զարգացումների միտումներին

2. Ստացված տեղեկատվության և քննարկումների արդյունքների հիման վրա հստակեցնել այս գործընթացներում ցանցի մասնակցության մարտավարությունը, ինչպես նաև ՀԶԾ նախագծի աշխատանքային խմբին և կառավարությանը հղվելիք առաջարկները

Քննարկման ընթացքում Եվրոպական չափանիշերին համապատասխան տեղական ինքնակառավարման, ներառյալ` համայնքային ծառայությունների ինստիտուտների ամրապնդմանն ուղղված բարեփոխումների մասին, մասնավորապես օրենսդրական մակարդակում, այդ թվում նաև հանրային և համայնքային ծառայողների պաշտոնների դասակարգման, տեղեկատվական բազաների ստեղծման և դրանց արդյունքում ակնկալվող դրական զարգացումների մասին զեկույցներով հանդես եկան ՀՀ Տարածքային նախարարությունից` Աննա Իվանյանը, Կարեն Բակոյանը, ՀՀ ԱԺ-ի տարածքային կառավարման հարցերի մշտական հանձնաժողովի փոխնախագահ Արայիկ Հովհաննիսյանը, Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի Ազգային ինստիտուտի տնօրեն Գառնիկ Նալբանդյանը: Վերջիններս տվեցին մանրամասն տեղեկատվություն` տարածքային կառավարման, համայնքների խոշորացման, համայնքային ծառայությունների որակի բարելավման, տարածքային համաչափ զարգացման, ժողովրդավարական կառավարման ինստիտուցիոնալ համակարգի, համայնքների ինքնուրույնության և տնտեսական անկախության երաշխիքների ստեղծմանն ուղղված օրենսդրական բարեփոխումների, այդ թվում նաև ԱԺ հաստատմանը ներկայացված մեկ տասնյակին հասնող օրենսդրական փոփոխությունների ու լրացումների նախագծերի մասին: Նշվեց, որ կառավարության օրակարգում հաստատման են դրված ոլորտի տարածքային կառավարման և համաչափ զարգացման պետական ռազմավարության/հայեցակարգի, հանրային և համայնքային ծառայությունների պաշտոնների դասակարգման իրավական ակտի նախագծերը: Այդ թվում զուգահեռ ձևավորվում է էլեկտրոնային միասնական տվյալների բազան, բարելավվում և ընդլայնվում են զբաղվածության ակտիվ ծրագրերը և դրանց մշակման ու իրականացման գործընթացում համայնքի, պետական գործակալությունների, համայնքային ՔՀԿ ներկայացուցիչների միջև խորանում է սոցիալական գործընկերությունը:

Քննարկման մասնակիցները հարց բարձրացրեցին համայնքների տնտեսական անկախությանը խոչընդոտող, ժողովրդավարական կառավարման ֆորմալ մակարդակի, ինչպես նաև սրացող անհամաչափ զարգացման հիմնախնդիրների մասին: Նշեցին նաև, որ համայնքների արդյունավետ կառավարման համար մի քանի տարի առաջ ՀՀ-ում շրջանառվել է միջհամայնքային միավորների ձևավորման մոդելի կիրառման գաղափարը, որի ուղղությամբ նախատեսված էին պիլոտային ծրագրեր: Արդյո՞ք այդ ծրագրերը փորձարկում և ազդեցության գնահատում անցել են, կատարվե՞լ է նոր մոդելի հնարավորությունների համեմատական վերլուծություն և վերջինս Հայաստանի համար ճանաչվե՞լ է ավելի արդյունավետ: Եթե ոչ, ապա արդյո՞ք նպատակահարմար չէ համակարգային փոփոխություն իրականացնելուց առաջ զուգահեռաբար փորձարկվեն երկու մոդելները, իրականացվի դրանց ազդեցության գնահատում և համեմատական վերլուծություն և միայն դրանց արդյունքների հիման վրա կատարվի ՀՀ-ում համայնքային արդյունավետ կառավարման նոր մոդելի ընտրություն:

Հարց բարձրացվեց նաև այն մասին, թե ինչո՞ւ Տարածքային կառավարման նախարարությունը չի վարում համայնքների համաչափ զարգացմանը նպաստող քաղաքականություն, չեն մշակվում և իրականացվում համարժեք ծրագրեր, չի ապահովվում միջազգային կազմակերպությունների կողմից այս ոլորտում իրականացվող ծրագրերի համակարգում և համապատասխանեցում, մշտադիտարկում և ազդեցության գնահատում:

Արդյո՞ք Տարածքային կառավարման նախարարությունը ՀԶԾ նախագծի ոլորտային բաժնում առաջարկել է ամրագրել ոլորտի զարգացմանն ուղղված ռազմավարական ծրագրերը, դրանց արդյունքային ցուցանիշները և մասնավորապես տարածքային համաչափ զարգացման ռազմավարությունը, որն այսօր օրակարգային հարց է ինչպես աղքատության նվազեցման, այնպես էլ` ժողովրդագրության և ազգային անվտանգության տեսանկյունից:

ՔՀԿ-ների ներկայացուցիչներն առաջարկեցին, որ կառավարությունը վերանայի համատիրությունների միջոցով

բազմաբնակարան շենքերի կառավարման գործող համակարգը և այն վերադարձնի ՏԻՄ-երի,

հանդես եկան` ՀՀ Էկոնոմիկայի նախարարության ՓՄՁ վարչությունից Գայանե Մելիքսեթյանը, Երևանի

քաղաքապետարանից` Տատյանա Մարկարյանը: Առաջինը, խոսելով ՓՄՁ զարգացման հիմնադրամ ՊՈԱԿ-ի

կողմից իրականացվող ծրագրերի մասին, շեշտեց, որ մասնավորապես վերապատրաստման, խորհրդատվական և

պետական երաշխիքով վարկերն ուղղորդվում են մարզային ձեռներեցության զարգացմանը, ավելին, նշեց, որ այս

տարի նախատեսվում է նոր ծրագիր, որն ուղղորդվելու է տարածաշրջանում նույնատիպ կուլտուրաների մշակման

և վերամշակման տնտեսությունների զարգացմանը:

ՓՄՁ ոլորտին վերաբերող երկու զեկույցներն էլ կրում էին ավելի շատ տեղեկատվական, քան` հաշվետու և վիճակագրական բնույթ, ուստի քննարկումը ևս խորը մասնագիտական ուղղվածություն չունեցավ, մնացին բազմաթիվ անպատասխան հարցեր:

Մասնավորապես, հարց բարձրացվեց, որ հաշվետվողականության թափանցիկության ցածր մակարդակով կամ ֆինանսատնտեսական ճգնաժամով պայմանավորված ձևավորվել է կարծիք, որ 2010-2012թթ-ի ընթացքում 2007-2009թթ-ի համեմատությամբ ՓՄՁ ծրագրերի ծավալն անկում է ունեցել: Միևնույն ժամանակ հարց բարձրացվեց, թե արդյո՞ք նախարարությունը մշակել է ԵՄ Հայաստան ԵՀՔ 2011-2013թթ. Ազգային ինդիկատիվ ծրագիր` ուղղված

Ø Շրջաններում ձեռներեցության ընդլայնմանը

Ø Գործարար միջավայրի բարելավմանը, մասնավորապես ՓՄՁ զարգացմանը

Ø Գյուղատնտեսության ոլորտում բարեփոխումների գործադրման արդյունավետությանն ու առևտրի ավելացմանը

Ø Շրջաններում աշխատանքի տեղավորման հնարավորությունների ավելացմանն ուղղված քաղաքականության ապահովման ծրագրեր կամ համապատասխան իրավական ակտեր և արդյո՞ք դրանք ամրագրված են ՀԶԾ փաստաթղթում:

Թեպետև կլոր սեղանների հրավերը պատկան կառույցներին հղվել էր մեկ ամիս առաջ` օրակարգը և ժամանակացույցը համատեղ մշակելու առաջարկով, առնվազն երկու շաբաթ առաջ ստացվել էր մասնակցության հաստատումն ու մասնակիցների կազմը, որոնց հետ հեռախոսակապով համաձայնեցվել է կլոր սեղանի օրակարգը, այնուամենայնիվ, ոչ բոլոր պաշտոնյաները ներկա գտնվեցին կլոր սեղանին, ինչպես նաև ոչ բոլոր մասնակիցներն էին օրակարգին համարժեք տեղեկացված ու պատրաստված: Այդ իսկ պատճառով քննարկված թեմաները ցանկալի խորությամբ չընթացան, իսկ օրակարգի փոփոխության այդյունքում մենք չունեցանք քննարկում հետևյալ թեմաների շուրջ.

Ø Շրջաններում ձեռներեցության ընդլայնումը

Ø Գյուղատնտեսության ոլորտում բարեփոխումների գործադրման արդյունավետությունն` առևտուրն ավելացնելու համար:

Քննարկման ընթացքում ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչների շահերի պաշտպանության հարցադրմամբ խոսեց «Ասորիների միջազգային միության» նախագահ Իրինա Գասպարյանը: Վերջինս նշեց, որ նախարարությունների, կառավարության և ԱԺ-ի կայքերում ռուսալեզու տեղեկատվության բացակայությունը խախտում է հասարակության 3% կազմող ռուս, լեհ, հրեա, հույն, ուկրաինացի և այլ ազգային փոքրամասնություն հանդիսացող հայաստանի քաղաքացիների, այդ թվում նաև Ադրբեջանից բռնագաղթած փախստականների իրազեկվածության իրավունքը, նպաստում նրանց մեկսուսացվածությանն ու օտարմանը հանրային կյանքից, դարձնում է նրանց մարգինալ խմբեր:

Քննարկման ողջ ընթացքում ՔՀԿ-ների կողմից անդրադարձ էր արվում նույն հիմնա հարցին, որ կառավարությունը լիարժեք պատրաստ չէ մասնակցային ժողովրդավարական կառավարմանը, որ կառավարության և քաղաքացիական հասարակության ընկալումներն այս հարցի վերաբերյալ խիստ տարբեր են` անկախ ընդունված և ընդունվող առաջադեմ օրենքներից ու բազմաթիվ իրավական ակտերից: Պետական կառույցները ոչ միայն հաշտվել են բացառապես երկխոսության ֆորմատի հետ, այլև գերադասում են, որ նախաձեռնությունը բխի պետական կառույցի կողմից, հատկապես նաև շեշտադրելով, որ ՔՀԿ-ները չպետք է մոռանան, որ իրենց առաջարկները կրում են բացառապես խորհրդատվական բնույթ:

Քննարկումներն ամփոփելով` որոշվեց հղել համապատասխան ուղերձներ կլոր սեղանին հրավիրված և մասնակցած բոլոր շահագրգիռ կողմերին:

ՈՒՂԵՐՁ

ՀՀ Կառավարությանը

1. 2013-2025թթ. երկրի Հեռահար Զարգացման Ծրագրում ամրագրել ԵՄ Հայաստան ԵՀՔ 2011-2013թթ. Ազգային ինդիկատիվ ծրագրի համապատասխան ոլորտային քաղաքականությունների իրականացումը երաշխավորող ռազմավարական ծրագրեր` հստակ արդյունքային ցուցանիշներով:

2. Նախարարությունների և քաղաքապետարանների կայքերում տեղադրել համապարփակ տեղեկատվություն ԵՄ-Հայաստան ԵՀՔ 2011-2013թ. գործողությունների պլանի համաձայն ոլորտում իրականացվող, այդ թվում նաև` միջազգային կազմակերպությունների ծրագրերի մասին, ինչպես նաև մոնիթորինգի արդյունքներն ու հաշվետվությունները, այդ թվում` հայերենով և ռուսերենով:

3. ՀՀ Տարածքային կառավարման, Էկոնոմիկայի նախարարությունները և քաղաքապե-տարանները պետք է

ü համակարգեն և մոնիթորինգի ենթարկեն ոլորտում իրականացվող ծրագրերն, այդ թվում նաև` միջազգային կազմակերպությունների կողմից,

ü նպաստեն միջազգային, ազգային և տեղական մակարդակներում մշակվող և իրականացվող ծրագրերի ներդաշնակեցմանն ու շղթայական կապի պահպանմանը,

ü նպաստեն միջազգային, պետական, համայնքային ու ներդրումային միջոցների մոբիլիզացմանն ու արդյունավետ կառավարմանը

ü ապահովեն հանրային մասնակցություն ծրագրերի մշակման, այլ ոչ թե դրանց հաստատումից հետո` իրազեկման փուլում:

4. Ձեռնարկել քայլեր հանրային ժողովրդավարական կառավարման և քաղաքացիական հասարակության հետ երկխոսության կայացման պետական քաղաքականության` վավերացված միջազգային ակտերի և ընդունված օրենքների կիրառման և մշակույթի մակարդակը:

ՈՒՂԵՐՁ

ՀՀ Ազգային Ժողովին

1. ՀՀ Ազգային ժողովի Եվրոպական, Տարածքային կառավարման, Տնտեսական Սոցիալական հարցերի մշտական հանձնաժողովները պետք է դիտարկեն օրենքների նախագծերը` ելնելով ԵՄ-Հայաստան ԵՀՔ գործողությունների պլանի, ՀԶԾ ոլորտի զարգացման ռազմավարական ծրագրի իրականացման իրավական երաշխիքների ապահովման և եվրոպական օրենսդրության ներդաշնակեցման տեսանկյունից:

2. Ընդունեն այնպիսի օրենքներ, որոնք երաշխավորում են անհրաժեշտ իրավական հիմքեր` փորձարկված և ազդեցության գնահատում անցած համակարգերի ներդրման համար:

3. Բարձրացնել օրենքների ընդունման գործընթացում հանրային մասնակցության մակարդակը` բարելավելով առկա ինստիտուցիոնալ համակարգը և մշակույթը:

4. Բարելավել տեղեկատվության փոխանակման և վաղաժամ հանրային իրազեկման ներկա ընթացակարգերը:

ՈՒՂԵՐՁ

ՔՀԿ համայնքին

1. Նպաստել հանրային իրազեկվածության բարձրացմանը

2. Ներգրավվել ոլորտում իրականացվող ծրագրերի և քաղաքականության ազդեցության գնահատման մոնիթորինգի աշխատանքներում, այդ թվում` իրականացնել անկախ հետազոտություններ:

3. Ներգրավվել երկրում ժողովրդավարական կառավարման մշակույթի ձևավորմանը:

Նպաստել պետական կառույցների և քաղաքացիական հասարակության կողմից մասնակ-ցային կառավարման ներդաշնակ ընկալման ձևավորմանն ու որոշումների ընդունման գործընթացում հանրային մասնակցության միասնական առցանց հարթակի ստեղծմանը:
Նշվեց, որ կազմակերպական աշխատանքների ընթացքում արձանագրվել է պետական կառույցների կողմից «Տեղեկատվության մասին» ՀՀ օրենքի կիրառման խախտումներ, գործավարական ընթացակարգում տեղեկատվության փոխանակման խնդիրներ:

Քննարկման թեմաներն էին`